Past Perfect Continuous (czas zaprzeszły niedokonany) – budowa, zastosowanie, przykłady

Zanim zaczęłam studia, wyjechałam na wakacje do Londynu. Postanowiłam wykorzystać ten czas do maksimum. Moim celem było nauczenie się angielskiego na wyższym poziomie, niż wtedy prezentowałam. W Londynie całkowicie zagłębiłam się w język i kulturę. Mogłam mieszkać z Polakami, ale wybrałam mieszkanie z trzema Szkotkami. Codziennie rano czytałam w metrze darmowe gazetki, po południu, podczas gotowania, oglądałam telewizję, a wieczorem podczas biegania włączałam sobie radio. Zwracałam uwagę na wszystkie nowe słowa i struktury. Pewnego dnia usłyszałam w radiu wiadomości o zaginionej dziewczynie, która właśnie tamtego dnia została znaleziona. Redaktorka powiedziała „Before the police found her, she had been hiding in a deserted house”. To zdanie przykuło moją uwagę, bo zawsze miałam problem ze zrozumieniem czasu past perfect continuous, a w tym momencie nagle pojęłam, o co w nim chodzi.

Każdy czas w języku angielskim ma swoją formę prostą (simple) i ciągłą (continuous). Po przeanalizowaniu niezliczonej ilości przykładowych zdań doszliśmy do wniosku, że większość czasów simple ma aspekt dokonany, a continuous – niedokonany. W tym artykule dowiesz się więcej na temat czasu past perfect continuous, zanim jednak go przeczytasz, zerknij na artykuł dotyczący czasu past perfect simple, żeby przypomnieć sobie, w jakich sytuacjach może ci się on przydać. Z pewnością już wiesz, że wszystkich czasów perfect możesz używać, kiedy chcesz zaakcentować związek między przeszłością i teraźniejszością, albo przyszłością. Jak to jest w przypadku czasu past perfect continuous?

Zastosowanie past perfect continuous

Past perfect continuous to czas zaprzeszły ciągły. Przyda ci się do mówienia o czynnościach, które trwały przed inną czynnością w przeszłości. Spójrz na przykładowe zdania:

Angielski	Polski
I had been studying all night, so I was exhausted during the exam.	Uczyłem się całą noc, więc podczas egzaminu byłem wyczerpany.
She had been working on the project for three months before she finally completed it.	Pracowała nad projektem przez trzy miesiące, zanim w końcu go ukończyła.
They had been waiting at the airport for hours when the flight was cancelled.	Czekali na lotnisku już przez wiele godzin, gdy lot został odwołany.
He had been practising the piano for years before he gave his first concert.	Ćwiczył grę na fortepianie przez lata, zanim dał swój pierwszy koncert.
The company had been struggling financially for a long time before it declared bankruptcy.	Firma borykała się z problemami finansowymi przez długi czas, zanim ogłosiła upadłość.
We had been saving up for our dream holiday, and finally we were able to book the tickets.	Oszczędzaliśmy na nasze wymarzone wakacje i w końcu udało nam się zarezerwować bilety.

Jak widzisz, we wszystkich tych zdaniach mamy dwie czynności, które działy się w przeszłości. Żeby zdanie było poprawne gramatycznie, musisz zastanowić się nad tym, która czynność była wcześniej, a która później. Moim uczniom bardzo pomaga zaznaczanie czynności na osi czasu. Jeśli jesteś wzrokowcem, wypróbuj tę metodę. O wcześniejszej, ciągłej czynności powiedz w czasie past perfect continuous, a o późniejszej w czasie past simple lub past continuous.

Pamiętaj, że tego czasu możesz użyć, kiedy czynność miała miejsce przed inną czynnością z przeszłości i dodatkowo chcesz podkreślić, że była ona ciągła (a więc trwała – była niedokonana). Często rozumiemy coś w teorii, umiemy wyrecytować regułkę, ale dopiero jakiś konkretny przykład sprawi, że zrozumiemy istotę danego zagadnienia. Właśnie tak było w moim przypadku. Jeśli też lubisz uczyć się na podstawie własnych przykładów, skorzystaj z aplikacji Taalhammer, w której możesz dodawać własne treści i cieszyć się spersonalizowaną nauką.

Past perfect continuous vs. past perfect simple

Skoro oba czasy przydadzą ci się do mówienia o tym, co miało miejsce przed inną sytuacją z przeszłości, to kiedy najlepiej użyć każdego z nich? Odpowiedź jest prosta. Pamiętaj o aspekcie dokonanym i niedokonanym, który oddaje koncept czasów simple i continuous. Z doświadczenia wiem, jak bardzo uczniowie potrzebują nawiązań do polskiej gramatyki, dlatego właśnie pomocne jest dla nich to porównanie.  Czas past perfect simple przyda ci się do mówienia o tym, co się wydarzyło (a więc było zakończone – dokonane) w przeszłości. Spójrz na zdanie: I had read the book before I watched the film (Przeczytałam książkę, zanim obejrzałam film). Użyłam tego czasu, bo chcę podkreślić, że książka jest już przeczytana. Gdybym z kolei chciała zaakcentować, że w danym momencie w przeszłości czytałam tę książkę (czynność ciągła), użyję czasu past perfect continuous i powiem I had been reading the book before I watched the film (Czytałam książkę, zanim obejrzałam film). Zwróć uwagę na to, jak zmienia się sytuacja. W pierwszym zdaniu mówię najpewniej o tym, że książka i film opowiadają tę samą historię i najpierw przeczytałam książkę, a potem obejrzałam film. Drugie zdanie to bardziej opowieść o tym, jak spędziłam czas – najpierw czytałam sobie książkę (czynność niedokonana), a potem obejrzałam film (czynność dokonana). Z tego zdania nie wynika już, że była to ta sama historia, zamiast tego brzmi to, jak raport z mojego dnia. Uczenie się czasów przeszłych może być łatwiejsze, jeśli poznasz metodę storytellingu, czyli opowiadania historyjek. Tutaj dowiesz się więcej o tym jak ją stosować i dlaczego przynosi takie efekty.

Angielski	Polski
I had read the book before I watched the film.	Przeczytałam książkę, zanim obejrzałam film.
I had been reading the book before I watched the film.	Czytałam książkę zanim obejrzałam film.

To bardzo ważne, żeby omawiając gramatykę dopowiadać coś więcej do zdań, bo dopiero wtedy widzisz, dlaczego zaistniała w danym przypadku potrzeba użycia konkretnego czasu. Zastanawiałam się nad tą kwestią na zajęciach z gramatyki, kiedy studiowałam lingwistykę stosowaną i wspólnie z profesorem prowadzącym zajęcia uznaliśmy, że na dobrą sprawę bez podania kontekstu wszystko możesz powiedzieć w jakimkolwiek czasie i tylko odpowiednie nakreślenie kontekstu zawęża nasz wybór. Przez kontekst można rozumieć też typowe dla danej struktury słowa i wyrażenia. W przypadku past perfect continuous, słowa klucze to np. before (zanim), after (po tym, jak) lub by the time (kiedy).

Angielski	Polski
The team had been training hard for months before they won the championship.	Zespół ciężko trenował przez wiele miesięcy przed zdobyciem mistrzostwa.
After they had been dating for several years, they decided to get married.	Po kilku latach spotykania się, postanowili się pobrać.
By the time they arrived, the party had been going on for hours.	Gdy dotarli na miejsce, impreza trwała już od wielu godzin.

Budowa past perfect continuous

W budowie czas past perfect continuous przypomina present perfect continuous. Pamiętaj, jak bardzo może ci pomóc wychwycenie takich porównań i zależności, jako nauczyciel zawsze staram się podawać moim uczniom jak najwięcej takich przykładów. Zdania twierdzące tworzymy za pomocą osoby, operatora had, imiesłowu been i czasownika z końcówką -ing. Dużym ułatwieniem jest to, że nie ma żadnych wyjątków, czas ten buduje się tak samo w każdej osobie.

osoba + had + been + czasownik -ing

Angielski	Polski
The children had been playing in the park for hours before it started to rain.	Dzieci bawiły się w parku przez wiele godzin, zanim zaczęło padać.
By the time I arrived, they had been discussing the issue for a long time.	Gdy przybyłem na miejsce, dyskutowali już na ten temat od dłuższego czasu.
The students had been studying diligently for the exam, hoping to achieve good grades.	Uczniowie pilnie uczyli się do egzaminu, mając nadzieję na uzyskanie dobrych ocen.
She had been working tirelessly on her novel before it was finally published.	Niestrudzenie pracowała nad swoją powieścią, zanim ta w końcu została opublikowana.
We had been driving for hours when we finally reached our destination.	Jechaliśmy godzinami, gdy w końcu dotarliśmy do celu.

Pytania w past perfect continuous

Kiedy tworzymy pytania, następuje inwersja, zamieniamy więc kolejnością operator had i osobę, następnie dodajemy imiesłów been i czasownik z końcówką -ing.

had + osoba + been + czasownik -ing

Angielski	Polski
Had you been studying for the exam before the power outage occurred?	Czy uczyłeś się do egzaminu przed przerwą w dostawie prądu?
How long had you been waiting for him when he finally came back?	Jak długo na niego czekałaś, kiedy w końcu wrócił?
Had she been practising the guitar before the concert?	Czy ćwiczyła grę na gitarze przed koncertem?
What had you been doing before you realised your phone was missing?	Co robiłeś, zanim zdałeś sobie sprawę, że nie masz telefonu?
What had you been cooking before the smoke alarm went off?	Co gotowałeś, zanim włączył się czujnik dymu?

Przeczenia w past perfect continuous

Podobnie jak w innych już znanych ci czasach, w past perfect w przeczeniu do operatora had dodajemy słówko not. Bardzo często będziemy posługiwać się skróconą formą:

had + not = hadn’t

W przeczeniach wracamy do kolejności wyrazów ze zdania oznajmującego:

osoba + had + not + been + czasownik -ing

Angielski	Polski
She had not been studying for the test before she received a bad grade.	Nie uczyła się do testu, zanim otrzymała złą ocenę.
You had not been waiting for me when I arrived at the restaurant.	Nie czekałeś na mnie, gdy dotarłem do restauracji.
We had not been saving up for our dream holiday, so we had to postpone it.	Nie oszczędzaliśmy na nasze wymarzone wakacje, więc musieliśmy je przełożyć.
We had not been dating for very long before we realised we weren’t compatible.	Nie spotykaliśmy się zbyt długo, zanim zdaliśmy sobie sprawę, że do siebie nie pasujemy.
I had not been living in the city for very long before I decided to move away.	Nie mieszkałam w mieście zbyt długo, zanim zdecydowałam się wyprowadzić.

Jak najlepiej nauczyć się używać czasu past perfect continuous?

Czas past perfect continuous, jak wszystkie czasy perfect, może być dla nas kłopotliwy, bo nie mamy w naszej gramatyce jego polskiego odpowiednika. Pamiętaj jednak, żeby używać go, kiedy chcesz podkreślić, że dana sytuacja trwała przed inną czynnością z przeszłości. Jeśli po przeczytaniu tego artykułu czujesz, że wiesz już mniej więcej, w jakich sytuacjach dobrze jest użyć tego czasu, ale chcesz tę wiedzę ugruntować, odwiedź aplikację Taalhammer. Kursy w Taalhammerze powstały w oparciu o wieloletnie doświadczenie językowe i nieszablonowe podejście do nauki, zwłaszcza gramatyki. Znajdziesz tu zdania i całe teksty oraz nagrania, w których pokazany został czas past perfect continuous. Najlepszy sposób nauki języka to nauka kontekstowa poprzez naukę całych zdań i taką właśnie metodę zapewnia ci aplikacja Taalhammer.

Ćwiczenia – past perfect continuous

A. Stwórz zdania w czasie past perfect continuous

1.  He ____________(study) Spanish every day, so his language skills had greatly improved.
2. The team ______________(practise) their routine tirelessly, and it paid off with a flawless performance.
3. She _______________(volunteer) at the local shelter, dedicating her time to helping animals in need.
4. They _________________(save up) money for a down payment on a house, and they finally achieved their goal.
5. We ________________(wait) anxiously for the news, and finally, we received confirmation of our acceptance.

B. Stwórz pytania w czasie past perfect continuous

1.  How long _________________(study) Greek before you were able to have a conversation?
2. ________________(play) tennis for years before they became professional?
3. What _________________(work) on before she decided to change career paths?
4. ________________(attend) acting classes before you landed your first role in a movie?
5. How long _________________(wait) at the airport before his flight was rescheduled?

C. Stwórz przeczenia w czasie past perfect continuous

1. You ________________(work) on the project consistently, so you struggled to meet the deadline.
2. They ________________(practise) their dance routine regularly, which led to a terrible performance.
3. She ________________(take care of) her health, so her fitness level decreased.
4. I _________________(put) enough effort into my studies, which reflected in my grades.
5. He ___________________(practise) his musical instrument regularly, so his skills had stagnated.

Klucz odpowiedzi 

A. Stwórz zdania w czasie past perfect continuous

1. He had been studying Spanish every day, so his language skills had greatly improved.
2. The team had been practising their routine tirelessly, and it paid off with a flawless performance.
3. She had been volunteering at the local shelter, dedicating her time to helping animals in need.
4. They had been saving up money for a down payment on a house, and they finally achieved their goal.
5. We had been waiting anxiously for the news, and finally, we received confirmation of our acceptance.

B. Stwórz pytania w czasie past perfect continuous

1. How long had you been studying Greek before you were able to have a conversation?
2. Had they been playing tennis for years before they became professional?
3. What had she been working on before she decided to change career paths?
4. Had you been attending acting classes before you landed your first role in a movie?
5. How long had he been waiting at the airport before his flight was rescheduled?

C. Stwórz przeczenia w czasie past perfect continuous

1. You had not been working on the project consistently, so you struggled to meet the deadline.
2. They had not been practising their dance routine regularly, which led to a terrible performance.
3. She had not been taking care of her health, so her fitness level decreased.
4. I had not been putting enough effort into my studies, which reflected in my grades.
5. He had not been practising his musical instrument regularly, so his skills had stagnated.