W języku niemieckim wyróżniamy dwa czasy przeszłe: Präteritum i Perfekt. Różnica w znaczeniu pomiędzy tymi czasami jest bardzo mała. W niektórych przypadkach mogą być używane zamiennie (zwłaszcza w mowie potocznej). Warto nauczyć się obu czasów, aby móc swobodnie korzystać z nich w różnych sytuacjach.
- Czas Präteritum jest nazywany czasem przeszłym prostym. Tego czasu używamy głównie do opisywania wydarzeń, które miały miejsce w przeszłości, w mowie formalnej, literaturze i w pisemnych relacjach historii.
- Czas przeszły Perfekt jest czasem złożonym. Najczęściej używany jest do wyrażenia wydarzeń, które miały miejsce w przeszłości i są związane z teraźniejszością. Tworzymy go za pomocą czasownika haben lub sein (w zależności od czasownika) oraz bezokolicznika czasownika głównego w formie Partizip II. W mowie potocznej Perfekt jest częściej używany i brzmi bardziej naturalnie (z wyjątkiem czasowników modalnych i czasowników haben i sein, których zazwyczaj używa się w czasie Präteritum).
Długo zastanawiałam się, jak ułatwić ci zapamiętanie czasowników z tabelki i po dokładnym przeanalizowaniu listy udało mi się dostrzec powtarzające się schematy. Jestem pewna, że dzięki powtarzaniu czasowników w takich grupach o wiele łatwiej “wejdą” ci one do głowy. Dobra wiadomość jest również taka, że często czasowniki się rymują. Dobrym pomysłem jest więc powtarzanie ich na głos. Oto schematy, które powtarzały się najczęściej:
Zmiana tematu: e – a – o
| Czasownik | Präteritum | Perfekt | Polski |
|---|---|---|---|
| befehlen | befahl | befohlen | rozkazywać |
| brechen | brach | gebrochen | łamać |
| empfehlen | empfahl | empfohlen | polecać |
| erschrecken | erschrak | erschrocken | wystraszyć się |
| gelten | galt | gegolten | obowiązywać |
| helfen | half | geholfen | pomagać |
| nehmen | nahm | genommen | brać |
| sprechen | sprach | gesprochen | mówić, rozmawiać |
| stechen | stach | gestochen | kłuć |
| stehlen | stahl | gestohlen | kraść |
| sterben | starb | gestorben | umierać |
| treffen | traf | getroffen | spotykać |
| werben | warb | geworben | werbować/ reklamować |
| werfen | warf | geworfen | rzucać |
Zmiana tematu: e – a – e
| Czasownik | Präteritum | Perfekt | Polski |
|---|---|---|---|
| fressen | fraß | gefressen | jeść (o zwierzętach) |
| geben | gab | gegeben | dawać |
| geschehen | geschah | geschehen | wydarzać się |
| lesen | las | gelesen | czytać |
| messen | maß | gemessen | mierzyć |
| sehen | sah | gesehen | widzieć |
| treten | trat | getreten | podejść, nadepnąć |
| vergessen | vergaß | vergessen | zapominać |
Zmiana tematu: ie – o – o
| Czasownik | Präteritum | Perfekt | Polski |
|---|---|---|---|
| fliegen | flog | geflogen | latać |
| fliehen | floh | geflohen | uciekać |
| fließen | floss | geflossen | płynąć |
| frieren | fror | gefroren | marznąć |
| genießen | genoss | genossen | rozkoszować się |
| gießen | goss | gegossen | podlewać |
| riechen | roch | gerochen | pachnieć |
| wiegen | wog | gewogen | ważyć |
| ziehen | zog | gezogen | ciągnąć |
Zmiana tematu: ei – ie – ie
| Czasownik | Präteritum | Perfekt | Polski |
|---|---|---|---|
| bleiben | blieb | geblieben | pozostawać |
| gedeihen | gedieh | gediehen | rozwijać się |
| leihen | lieh | geliehen | pożyczać |
| meiden | mied | gemieden | unikać |
| scheiden | schied | geschieden | rozwodzić się |
| scheinen | schien | geschienen | świecić |
| schreiben | schrieb | geschrieben | pisać |
| steigen | stieg | gestiegen | wchodzić, wspinać się |
| treiben | trieb | getrieben | prowadzić, uprawiać |
| verzeihen | verzieh | verziehen | wybaczać |
| weisen | wies | gewiesen | wskazywać |
Podczas nauki na pewno znajdziesz więcej podobnych schematów. Zobaczysz, że mimo nieregularności czasowników, nadal istnieją pomiędzy nimi podobieństwa. Z czasem nabierzesz wyczucia i będziesz korzystał z tych podobieństw nawet podświadomie.
Wskazówka: W języku niemieckim istnieją czasowniki złożone, składające się z czasownika i przedrostka. Takimi czasownikami są na przykład versprechen (obiecywać) i besprechen (omówić). Odmieniają się one w ten sam sposób co czasownik sprechen (mówić). Zobacz jakie to proste:
| sprechen | sprach | gesprochen |
| versprechen | versprach | versprochen |
| besprechen | besprach | besprochen |
Tę zasadę możesz zastosować do wszystkich czasowników złożonych.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, zajrzyj do naszego artykułu o ciekawostkach w czasownikach modalnych (gdzie znajdziesz pełną tabelę z trzema formami), oraz informacje na temat odmiany czasowników nieregularnych w czasie teraźniejszym.