Konjunktiv I używamy do mowy zależnej, aby zdystansować się od wypowiedzi innej osoby i podkreślić, że jedynie przekazujemy jej słowa, a nie nasze własne zdanie. Konjunktiv I jest głównie wykorzystywany w mowie urzędowej. Natrafisz na niego podczas oglądania telewizji, słuchania radia lub czytania gazet. W codziennych rozmowach jest stosowany dość rzadko.
Jak stworzyć Konjunktiv I w czasie teraźniejszym
Aby utworzyć formę Konjunktiv I czasownika, usuń końcówkę „-en” od jego formy w bezokoliczniku. W ten sposób pozostanie ci sam temat czasownika, czyli jego najważniejsza część. Następnie dodaj końcówkę „-e”, a po niej odpowiednią końcówkę osobową, podobnie jak przy odmianie w czasie teraźniejszym Präsens. Wyjątkiem jest trzecia osoba liczby pojedynczej – er/sie/es, gdzie końcówka jest taka sama jak dla pierwszej osoby liczby pojedynczej – ich. To właśnie tej osoby (er/sie/es) używamy najczęściej w Konjunktiv I.
Zobacz to na przykładzie czasowników haben, sein i sprechen:
- Od czasownika w bezokoliczniku usuwasz końcówkę „-en”: hab
en, sein, sprechen. - Następnie dodajesz końcówkę „-e”.
W ten sposób otrzymałeś formę Konjunktiv I, czyli habe, sei i spreche. Teraz pozostaje tylko dodać odpowiednią końcówkę osobową. Spójrz na poniższą tabelkę:
| sein* | haben | sprechen | |
|---|---|---|---|
| ich | sei | habe | spreche |
| du | sei(e)st | habest | sprechest |
| er/sie/es | sei | habe | spreche |
| wir | seien | haben | sprechen |
| ihr | seiet | habet | sprechet |
| Sie/sie | seien | haben | sprechen |
*Odmiana czasownika sei jest nieregularna.
Przykładowe zdania w Konjunktiv I
Tworząc zdania w Konjunktiv I pamiętaj o zmianie zaimków osobowych i zaimków dzierżawczych.
Na przykład wyobraź sobie, że twoja koleżanka Marta mówi ci: Meine Schwester ist schwanger. (Moja siostra jest w ciąży.) Jeśli chcesz przekazać tą informację w mowie zależnej, dalej zamień meine (moja) na ihre (jej): Marta sagte, dass ihre Schwester schwanger sei. (Marta powiedziała, że jej siostra jest w ciąży.)
Konjunktiv I używamy przekazywania słów innych ludzi, więc zdania z tą konstrukcją najczęściej rozpoczniemy zwrotami takimi jak: sie sagte… (ona powiedziała), er behauptet… (on twierdzi), er fragte (on zapytał). Popatrz na więcej przykładowych zdań:
| Er sagt: „Ich gehe zur Schule.” | Er sagt, er gehe zur Schule . |
| Sie behauptet: „Ich habe keine Zeit”. | Sie behauptet, sie habe keine Zeit. |
| Judith sagt: „Ich bin zu Hause.” | Judith sagt, sie sei zu Hause. |
| Seine Mutter sagte: „Er hilft gerne im Garten.“ | Deine Mutter sagte, dass du gerne im Garten helfest. |
| Er fragte: „Ist das dein Hund?” | Er fragte, ob das mein Hund sei. |
| Die Zeitung berichtet: „Wir haben Probleme mit unseren Verkaufszahlen.“ | Die Zeitung berichtet, dass sie Probleme mit ihren Verkaufszahlen habe. |
Zauważ, że zdania z mową zależną możesz tworzyć na różne sposoby. Jeśli zdecydujesz się użyć spójnika dass (że), pamiętaj że obowiązuje po nim szyk zdania podrzędnego (czasownik na końcu zdania), np. „Sie behauptet, dass sie keine Zeit habe.” Możesz również zdecydować się na pominięcie spójnika. Wtedy użyj czasownika standardowo na drugim miejscu w zdaniu, np. „Sie behauptet, sie habe keine Zeit.” Spójnika ob użyjesz do tworzenia pytań, o tym za chwilę. Spójnika ob użyjesz do tworzenia pytań, o tym w artykule o tym jak używać Konjunktiv I.
Jak stworzyć Konjunktiv I w czasie przeszłym
Wyobraź sobie teraz taką sytuację. Umawiasz się ze swoimi dwoma koleżankami. Jedna z nich, nazwijmy ją Judith jest bardzo niepunktualna i często się spóźnia. Tak jest też w tym przypadku. Siedzicie więc razem z drugą koleżanką i wspólnie czekacie na Judith, żeby wejść razem do restauracji. Wtedy przychodzi do ciebie SMS:
„Entschuldigung, ich bin in einer halben Stunde da. Ich habe mich verlaufen.” (Przepraszam, przyjadę za pół godziny. Zgubiłam się.)
– Ist das Judith? Was hat sie gesagt? (Czy to Judith? Co powiedziała?) – pyta twoja koleżanka.
– Sie sagte, sie habe sich verlaufen. (Powiedziała, że się zgubiła.)
Tworzenie Konjunktiv I w czasie przeszłym jest bardzo proste. Jeśli przekazujesz wypowiedź, która była oryginalnie w czasie przeszłym (niezależnie od tego czy był to czas Perfekt czy Imperfekt), budujesz zdanie tak samo jak w czasie Perfekt, z tą różnicą, że czasownik posiłkowy (haben lub sein) używasz w Konjunktiv I (habe lub sei). Pozostały czasownik pozostaje w formie Partizip II.
Zmieniają się również określenia czasu i miejsca, np. jeśli twój kolega powie: Heute habe ich Geburtstag. (Dzisiaj mam urodziny), to mówiąc o tym komuś innemu następnego dnia powiesz: Er sagte, er gestern Geburtstag gehabt habe. Zobacz na więcej przykładów takich zmian:
| heute (dzisiaj) | an diesem Tag (tego dnia) |
| Er behauptet: „Ich gehe heute zur Arbeit.” | Er behauptet, dass er an diesem Tag zur Arbeit gegangen sei. |
| morgen (jutro) | am nächsten Tag/ am Tag danach (kolejnego dnia) |
| Er fragte: „Gehst du morgen ins Kino?” | Er fragte, ob ich am nächsten Tag ins Kino gehe. |
| gestern (wczoraj) | am vorherigen Tag/ am Tag zuvor (poprzedniego dnia) |
| Sie sagte: „Ihr habt gestern den ganzen Tag gearbeitet.” | Sie sagte, ihr habet am Tag zuvor den ganzen Tag gearbeitet. |
| jetzt (teraz) | in diesem Moment (w tamtym momencie) |
| Sie behauptet: „Er sehe jetzt fern.” | Sie behauptet, du habest in diesem Moment ferngesehen. |
| nächste Woche (w przyszłym tygodniu) | in der kommenden Woche (w nadchodzącym tygodniu): |
| Sie sagte: „Ich fahre nächste Woche in den Urlaub.” | Sie sagte, dass sie in der kommenden Woche in den Urlaub fahre. |
| letzte Woche (w zeszłym tygodniu) | in der vergangenen Woche (w minionym tygodniu): |
| Er sagte: „Ich war letzte Woche krank.” | Er sagte, dass er in der vergangenen Woche krank gewesen sei.” |
| hier (tutaj) | da/dort (tam) |
| Er sagte: „Ich war hier gestern.” | Er sagte, er sei am Tag zuvor dort gewesen. |
Jeżeli interesuje się więcej, przeczytaj nasz artykuł o tym jak wyrażać mowę zależna Konjunktiv I.