Dativiv to odpowiednik polskiego celownika o odpowiada na pytania:
- wem? (komu),
- was? (czemu)
- oraz wo? (gdzie).
Odnosi się do dopełnienia dalszego, które zazwyczaj jest osobą, która ponosi skutki działania. Dopełnienie dalsze pomaga nam zrozumieć, komu coś się dzieje, kto korzysta z danej sytuacji lub kto jest zaangażowany w dany proces, np. Ich gebe meinem Freund einen Ball:
| Ich gebe | meinem Freund | einen Ball. |
| Daję | mojemu przyjacielowi | piłkę. |
| – | komu?/czemu? – Dativ (dopełnienie dalsze) | kogo?/co? – Akkusativ (dopełnienie bliższe) |
Niektóre popularne czasowniki niemieckie, które wymagają użycia Dativu to: passieren (stać się/wydarzyć się), schmecken (smakować), geben (dawać), gefallen (podobać się), gehören (należeć), glauben (wierzyć), danken (dziękować), fehlen (brakować), i helfen (pomagać).
Spójrz na poniższe przykłady:
| Wem hilfst du: ihm oder ihr? | Komu pomagasz: jemu czy jej? |
| Ist Ihnen etwas passiert? | Czy coś się Panu stało? |
| Schmeckt´s dir? Das schmeckt mir gut. | Smakuje ci? Mi smakuje. |
| Wir geben euch, was ihr wollt! | Damy wam to, czego chcecie! |
| Wem gefällt die Frau? | Komu się podoba ta kobieta? |
| Das gehört mir! | To należy do mnie! |
| Gut, wir glauben euch dieses Mal. | Dobrze, tym razem wam wierzymy. |
| Sie dankten der Lehrerin für das letzte Jahr. | Podziękowali nauczycielce za ostatni rok. |
| Wem fehlt Geld? Mir fehlt Geld. | Komu brakuje pieniędzy? Mi brakuje pieniędzy. |
| Können Sie mir helfen? | Czy mógłby mi Pan pomóc? |
Zwróć uwagę na zaimki osobowe: mir, dir i ihm, (czyli „mi”, „tobie” i „jemu”). Spójrz na podsumowanie, aby zobaczyć, jak zaimki zmieniają się w Dativie:
- Dziękuję mi. – Ich danke mir.
- Dziękuję tobie. – Ich danke dir.
- Dziękuę jemu/temu. – Ich danke ihm.
- Dziękuję jej. – Ich danke ihr.
- Dziękuję nam. – Ich danke uns.
- Dziękuję wam. – Ich danke euch.
- Dziękuję im. – Ich danke ihnen.
To samo dotyczy rodzajników. W celowniku rodzajniki der i das zmieniaj na dem, ein na einem i kein na keinem. Rodzajnik die zmieniaj na der, eine na einer, a keine na keiner. Rodzajnik liczby mnogiej die zmieniaj na den.
| Er half einem Freund bei der Arbeit. | Pomógł koledze w pracy. |
| Ich folge den Regeln. | Przestrzegam zasad. |
| Er gab dem Kind das Buch für die Schule. | Dał dziecku książkę do szkoły. |
| Die Pflanze gefiel der Frau nicht. | Roślina nie podobała się kobiecie. |
| Sie glaubt keinem Mann. | Ona nie wierzy żadnemu mężczyźnie. |
| Der Hund gehört einer Freundin. | Pies należy do przyjaciółki. |
| Wir danken den Männern für ihre harte Arbeit. | Dziękujemy mężczyznom za ich ciężką pracę. |
| Glaubst du einem Kind? | Wierzysz dziecku? |
| Ich glaube keinem Kind! | Nie wierzę żadnemu dziecku! |
| Wir wünschen den Müttern einen schönen Muttertag. | Składamy mamom życzenia z okazji Dnia Matki. |
| Ich gebe den Lehrern Blumen. | Daję nauczycielom kwiaty. |
Zwróć uwagę na charakterystyczną cechę odmiany liczby mnogiej: oprócz zmiany rodzajnika, dodajemy również literę „-n” do końcówki rzeczownika np. Ich gebe den Lehrern Blumen. (Daję nauczycielom kwiaty). Ale uwaga, jeśli rzeczownik w liczbie mnogiej kończy się na „-n” lub „-s”, to wtedy nie otrzymuje już dodatkowej końcówki np. Der Professor gratuliert den Studenten zu ihrem akademischen Erfolg (Profesor gratuluje studentom ich sukcesów w nauce).
Jesli chcesz dowiedziec sie wiecej na temat przypadków w języku niemieckim, takich jak Dative czy Genitiv, przeczytaj nasz artykuł “Przypadki w języku niemieckim”