5 kwietnia, 2024

Podejście leksykalne: Język składa się z fragmentów (1995)

by Mateusz Wiącek

Na początku lat 90. ubiegłego wieku. Opiera się ona na założeniu, że język składa się z jednostek leksykalnych, a nie struktur gramatycznych. Podejście to koncentruje się na zrozumieniu i tworzeniu tych jednostek leksykalnych. Uczniowie uczą się postrzegać wzorce językowe (gramatykę), a także mają do dyspozycji znaczące zestawy słów, gdy są nauczani w ten sposób.

Jednostkami są wielowyrazowe kombinacje powszechne w rozmowach, wszelkiego rodzaju frazy leksykalne, fragmenty utworzone przez kolokacje i stałe frazy.

Nauczanie fragmentów i zestawów fraz stało się powszechne w nauce języków, choć niekoniecznie wynika to głównie z podejścia leksykalnego. Wynika to z faktu, że od 55% do 80% mowy rodzimych użytkowników języka pochodzi z ustalonych fraz, zwanych na początku XXI wieku sekwencjami formuł. Płynność można by uznać za nieosiągalną, gdyby ktoś nie nauczył się tych właśnie fragmentów lub wyrażeń.

Podejście leksykalne w nauczaniu języków obcych wywodzi się z przekonania, że podstawą nauki języka i komunikacji nie jest gramatyka, funkcje, pojęcia lub inne jednostki planowania i nauczania, ale leksyka, czyli słowa, a zwłaszcza kombinacje wielu słów.

W 2005 roku Michael Hoey, lingwista, wprowadził pojęcie „bazy leksykalnej” i podkreślił rolę prefabrykowanego lub sformułowanego języka. Argumentował, że język nie jest tylko zbiorem pojedynczych słów i reguł, ale wiąże się z częstym używaniem sekwencji formuł lub fragmentów. Fragmenty te odgrywają kluczową rolę w komunikacji, wspomagając płynność i ułatwiając szybkie przetwarzanie języka.

Z czasem doprowadziło to do powstania koncepcji „sekwencji formuł” o następujących cechach:

  • Wydaje się być prefabrykowana: to znaczy przechowywana i pobierana w całości z pamięci w momencie użycia, a nie podlegająca generowaniu lub analizie przez gramatykę języka.
  • Szacuje się, że stanowi do 30-70% języka pisanego i mówionego. 
  • Przyspiesza przetwarzanie języka, dzięki czemu użytkownicy języka mogą przetwarzać sekwencje formuł szybciej niż nieprzewidziane kombinacje słów. 

Te sekwencje mogą być dowolne: 

  • kolokacja: wielkie nadzieje lub szybkie samochody,
  • znacznik stanowiska: moim zdaniem lub według mnie,
  • idiomy: raz na ruski rok,
  • czasowniki frazowe (występujące w językach germańskich): go up, go out with
  • całe frazy: Nie ma się co dziwić, że…
  • całych zdań: Która godzina? i Mam na imię Mateusz i mam 45 lat.

Dla osób uczących się języka oznacza to, że zapamiętywanie zwrotów i zdań przynosi lepsze rezultaty niż nauka słów i reguł gramatycznych.

Dodaj komentarz