Czasowniki modalne (die Modalverben) mają zdolność modyfikowania sensu innych czasowników w zdaniu. Stąd pochodzi ich nazwa – modulują one inne czasowniki. Do tej grupy należą: können, wollen, müssen, dürfen, sollen, mögen i möchten. Wymagają one innego czasownika, który powinien znaleźć się na końcu zdania.
Przyjrzyjmy się teraz każdemu czasownikowi z osobna. Poniżej znajdziesz odmianę niemieckich czasowników modalnych w czasie teraźniejszym i przeszłym oraz przykładowe zdania, które pokażą ci jak używać ich w kontekście.
- Odmiana i znaczenie czasownika „müssen” – musieć
- Odmiana i znaczenie czasownika „sollen” – mieć powinność
- Odmiana i znaczenie czasownika „wollen” – chcieć
- Odmiana i znaczenie czasownika „dürfen” – móc, mieć pozwolenie
- Odmiana i znaczenie czasownika „mögen” – lubić
- Odmiana i znaczenie czasownika „möchten”
Wskazówka: Zauważ, że pierwsza i trzecia osoba liczby pojedynczej czasowników modalnych jest zawsze taka sama!
Odmiana i znaczenie czasownika „müssen” – musieć
Czasownik müssen odmienia się w następujący sposób:
| Niemiecki | ||
|---|---|---|
| OSOBA | CZAS TERAŹNIEJSZY | CZAS PRZESZŁY |
| ich | muss | musste |
| du | musst | musstest |
| er/sie/es | muss | musste |
| wir | müssen | mussten |
| ihr | müsst | musstet |
| sie/Sie | müssen | mussten |
Czasownikiem müssen (musieć) możemy wyrazić:
- Obiektywnie lub subiektywnie odczuwany obowiązek: Ich musste die Dokumente für meinen Chef bearbeiten. (Musiałem uzupełnić dokument dla mojego szefa.)
- Obowiązek moralny (tylko pozytywny): Man muss seine Eltern ehren. (Trzeba szanować swoich rodziców.)
- Obowiązek prawny: An einer roten Ampel muss man anhalten. (Jest obowiązek zatrzymywania się na czerwonym świetle.)
- Konieczność: Der Patient muss sofort operiert werden. (Pacjent musi być natychmiast operowany.)
Odmiana i znaczenie czasownika „sollen” – mieć powinność
Odmiana czasownika sollen przedstawiona jest w tabelce poniżej:
| Niemiecki | ||
|---|---|---|
| OSOBA | CZAS TERAŹNIEJSZY | CZAS PRZESZŁY |
| ich | soll | sollte |
| du | sollst | solltest |
| er/sie/es | soll | sollte |
| wir | sollen | sollten |
| ihr | sollt | solltet |
| sie/Sie | sollen | sollten |
Czasownika sollen oznacza „mieć powinność/ obowiązek”. Użyjemy w następujących sytuacjach:
- Zalecenia: Mia soll weniger Süßigkeiten essen. (Mia powinna jeść mniej słodyczy.)
- Obowiązek moralny (pozytywny): Man soll seine Eltern ehren. (Należy szanować swoich rodziców.)
- Obowiązek moralny (negatywny): Man soll Kinder nicht schlagen. (Nie należy bić dzieci.)
- Zadanie/ Zlecenie: Ich soll mein Zimmer aufräumen. (Powinienem posprzątać w pokoju.)
- Uprzejme pytanie: Soll ich Dir helfen? (Czy mam ci pomóc?)
Odmiana i znaczenie czasownika „wollen” – chcieć
Odmiana czasownika wollen:
| Niemiecki | ||
|---|---|---|
| OSOBA | CZAS TERAŹNIEJSZY | CZAS PRZESZŁY |
| ich | will | wollte |
| du | willst | wolltest |
| er/sie/es | will | wollte |
| wir | wollen | wollten |
| ihr | wollt | wolltet |
| sie/Sie | wollen | wollten |
Czasownik wollen oznacza „chcieć” i używamy go do wyrażania:
- Pragnienia/ Życzenia: Wir wollen nach Deutschland fahren. (Chcemy jechać do Niemiec.)
- Planu/ Zamiaru: Wollt ihr mich heute besuchen? (Czy chcecie mnie dzisiaj odwiedzić?)
Odmiana i znaczenie czasownika „dürfen” – móc, mieć pozwolenie
Odmiana czasownika dürfen:
| Niemiecki | ||
|---|---|---|
| OSOBA | CZAS TERAŹNIEJSZY | CZAS PRZESZŁY |
| ich | darf | durfte |
| du | darfst | durftest |
| er/sie/es | darf | durfte |
| wir | dürfen | durften |
| ihr | dürft | durftet |
| sie/ Sie | dürfen | durften |
Jedno z zastosowań czasownika dürfen (móc) opisałam już we wstępie do tego artykułu. Poniżej znajdziesz więcej przykładów:
- Pozwolenie: Du durftest mit meinem Auto zu der Party fahren. (Mogłeś jechać na imprezę moim autem.)
- Prawo: Mit 18 Jahren darf man in Deutschland wählen. (Można głosować w Niemczech w wieku 18 lat.)
- Uprzejmie pytanie: Darf ich ein Fenster öffnen? (Czy mogę otworzyć okno?)
- Obowiązek moralny (negatywny): Man darf zu alten Leuten nicht unhöflich sein. (Nie można być nieuprzejmym wobec starszych ludzi.)
Odmiana i znaczenie czasownika „mögen” – lubić
Odmiana czasownika mögen:
| Niemiecki | ||
|---|---|---|
| OSOBA | CZAS TERAŹNIEJSZY | CZAS PRZESZŁY |
| ich | mag | mochte |
| du | magst | mochtest |
| er/sie/es | mag | mochte |
| wir | mögen | mochten |
| ihr | mögt | mochtet |
| sie/Sie | mögen | mochten |
Głównym znaczeniem czasownika mögen jest „lubić coś lub kogoś”, np. Ich mag meinen Kaffee ohne Zucker. (Lubię kawę bez cukru.), Ich mag dich. (Lubię cię.).
Odmiana i znaczenie czasownika „möchten„
Moi uczniowie często pytają mnie czy möchten jest czasownikiem modalnym. Odpowiedź na to pytanie brzmi: Nie, nie jest on kolejnym czasownikiem modalnym, lecz formą Konjunktiv II Präteritum od czasownika mögen. Oznacza „chciałbym/ chciałabym”. Jest bliskoznaczny do czasownika wollen. Oba opisują coś, co chętnie chciałoby się mieć lub zrobić. Czasownika möchten używamy tylko w czasie teraźniejszym. Przykładowe zdania: Ich möchte einen Kaffee bestellen, bitte. (Chciałbym zamówić kawę), Sie möchte das Buch ausleihen, wenn es möglich ist. (Ona chciałaby wypożyczyć książkę, jeśli to możliwe.)
Odmiana czasownika möchten:
| Niemiecki | |
|---|---|
| ich | möchte |
| du | möchtest |
| er/sie/es | möchte |
| wir | möchten |
| ihr | möchtet |
| sie/Sie | möchten |
Jeżeli interesuje Cię więcej na temat czasowników modalnych, to zapraszamy do naszych artykułów “Czasowniki modalne w języku niemieckim”, “Prawdopodobieństwo w języku niemieckim” oraz „Jak budować zdania z czasownikiem modalnym„.