Dwa lata temu pełna optymizmu wyjechałam na upragniony city break do Berlina, czując, że to jest ten moment, w którym w końcu mogę popisać się znajomością języka niemieckiego. Uczyłam się tego języka już od paru lat i obiecałam sobie, że podczas wyjazdu będę rozmawiać tylko po niemiecku.Szło mi całkiem nieźle. Nie sądziła jednak, że to niemiecki alfabet sprawi największe problemy. Po dotarciu do hotelu, z uśmiechem na twarzy przywitałam panią recepcjonistkę i po miłej wymianie zdań padło pytanie:
„Könnten Sie das buchstabieren?” (Czy mogłaby Pani to przeliterować?)
Na pozór proste, ale czy na pewno? Nagle oblałam się potem i z trudem wyjąkałam parę głosek, co skończyło się obustronnym nieporozumieniem i przepraszającym spojrzeniem. Czułam się zawiedziona, że takie proste pytanie sprawiło mi problem.
Wiedziałam, że gdybym tylko kilka lat temu bardziej przyłożyła się do nauki podstaw, uniknęłabym tego czarnego scenariusza. Dlatego teraz piszę ten artykuł, aby pokazać ci, że jeśli uczysz się tego języka, to niemiecki alfabet jest czymś, na co zdecydowanie powinieneś poświęcić chwilę, nawet jeśli w tym momencie nie planujesz wyjazdu za granicę.
Zaznajomienie się z alfabetem będzie stanowiło solidny fundament dla dalszej nauki języka niemieckiego. Dzięki temu unikniesz problemów z wymową i wielu nieporozumień. Wystarczy, że poznasz kilka reguł i od razu poczujesz się pewniej, mówiąc w tym języku.
Das deutsche Alphabet – niemiecki alfabet
Alfabet niemiecki składa się z 30 liter, z których 26 liter to dobrze nam znane litery alfabetu łacińskiego. Oprócz tego specyficzne dla języka niemieckiego są 3 litery z umlautem: ä, ü, ö oraz litera ß, jest to tak zwane scharfes S lub Eszett (czytamy „escet”).
Litery w alfabecie niemieckim: Jak je wymawiać?
Oto lista liter w alfabecie niemieckim wraz z zapisem według międzynarodowego alfabetu fonetycznego (IPA):
Zapis [:] oznacza, że samogłoska jest długa, mamy wtedy do czynienia z “dłuuugim” dźwiękiem.
- A-a [aː],
- Ä- ä [ε] albo A-Umlaut,
- B- b [beː],
- C- c [tse],
- D- d [deː],
- E- e [eː],
- F- f [ɛf],
- G- g [ɡeː],
- H- h [haː],
- I- i [iː],
- J- j [jɔt],
- K- k [kaː],
- L- l [ɛl],
- M- m [ɛm],
- N- n [ɛn],
- O- o [oː],
- Ö- ö [ø] albo O-Umlaut,
- P- p [peː],
- Q- q [kuː],
- R- r [ɛr],
- S- s [ɛs],
- T- t [teː],
- U- u [uː],
- Ü- ü [y] albo U-Umlaut,
- V- v [faʊ̯],
- W- w [ve],
- X- x [ɪks],
- Y- z [ˈʏpsilɔn],
- Z- y [tsɛt],
- ß [escet]
Jak widzisz, chociaż wymowa wielu liter jest podobna do wymowy w języku polskim, niektóre z nich całkowicie się różnią. Jedną z najlepszych i najprzyjemniejszych metod na zapamiętanie całego alfabetu jest słuchanie das Deutsche Alphabet-Lied, czyli piosenki o niemieckim alfabecie. Muzyka wpada w ucho i znacznie ułatwia zapamiętanie nowych słów i głosek.
Nauka języka z piosenek jest metodą, którą często stosuję podczas korepetycji z moimi uczniami. Muzyka i rytm pomagają zautomatyzować język, dzięki czemu można wyrobić sobie odruchy językowe, które można natychmiast wykorzystać w rozmowie.
Samogłoski długie i krótkie w języku niemieckim
W języku niemieckim jest pięć samogłosek: a, e, i, o, u. Mogą być krótkie lub długie. Od czego to zależy?
- Samogłoska jest długa, gdy sylaba jest otwarta, czyli kończy się samogłoską, np. reden (re – den), die Miete (Mie – te), wieder (wie – der)
- Samogłoska jest długa, jeśli te same samogłoski występują obok siebie, np. leer, die Idee, der Schnee
- Samogłoska jest długa, gdy występuje po niej „nieme h”, np. die Zahl, die Wahl
- Samogłoska jest krótka, gdy sylaba jest zamknięta, czyli kiedy kończy się spółgłoską, np. bitten (bit – ten), denken (den – ken), lernen (ler- nen)
Zapamiętywanie i ćwiczenie mówienia to tylko jedna strona medalu w nauce języka. Nie mniej ważne jest rozumienie ze słuchu. Niektórzy twierdzą, że ten element stanowi największe wyzwanie w nauce języka. Płynne budowanie zdań, możesz bardzo dobrze wyćwiczyć. Natomiast odpowiedzi Twojego rozmówcy nigdy nie jesteś w stanie do końca przewidzieć. Wielu z nas było w sytuacji gdzie odważyliśmy się zagadać w jeżyku docelowym, rozmówca nas dobrze zrozumiał i szybko odpowiedział, w taki sposób, że nic nie zrozumieliśmy. Zazwyczaj zdarza się to w rozmowie z native’ami czy raczej z Muttersprachler’em. Mówią szybko, czasem z jakimś lokalnym akcentem.
Nic nie jest tak skuteczne, jak “osłuchanie się” z językiem. Poprzez słuchanie uczymy się właściwej wymowy, intonacji i akcentu, co pozwala na bardziej autentyczne i zrozumiałe komunikowanie się ale przede wszystkim pozwala nam wyćwiczyć umiejętność rozumienia ze słuchu.
Opinii na temat tego jak się osłuchać z językiem jest wiele. Zazwyczaj jest to podejście na ilość czyli „słuchaj ile się da”. Jeśli chodzi zaś o treści to „co tam Ci się podoba”. My jednak zauważyliśmy, że można ćwiczenia rozumienia ze słuchu mocno zoptymalizować. Okazuje się, że warto powtarzać elementy, uprzednio poznane, które już masz w swoich powtórkach. Ponadto elementy, których będziesz się niebawem uczył, które są nieco ponad Twój aktualny poziom
W aplikacji Taalhammer masz możliwość odsłuchania słów, zwrotów i zdań, dzięki czemu unikniesz problemów z ich wymową. Co więcej, w naszej aplikacji znajdziesz słuchanki w formie krótkich historii z użyciem słów, których aktualnie się uczysz. Dzięki temu, że słuchanki są dopasowane do twojego poziomu, szybko poczujesz satysfakcję z nauki. Ćwiczysz więc w ten sposób zarazem wymowę i rozumienie ze słuchu.
Umlauty: ä, ö, ü
W alfabecie niemieckim są 3 umlauty. Są to samogłoski z dwiema kropkami na górze: ä, ö, ü. Spójrz poniżej na zasady wymowy:
- ä – wymawiamy tak samo, jak naszą polską głoskę „e” np. das Mädchen, die Ära
- ö – jest to dźwięk pośredni pomiędzy polskim „o” i „e”. Aby wymówić go poprawnie, należy ustawić usta tak jak do „o” i powiedzieć „e” np. mögen, Köln
- ü – jest to dźwięk pośredni pomiędzy polskim „u” i „i”. Aby wymówić go poprawnie, należy ustawić usta tak, jak do „u” i powiedzieć „i”. Dźwięk ten powinien przypominać dźwięk „y” w polskim alfabecie, np. das Büro, Müller
Jeśli nie masz klawiatury niemieckiej na swoim laptopie lub telefonie, możesz zastąpić umlauty przez dopisanie litery „e” . Na przykład:
- ä – ae
- ö – oe
- ü – ue
Zapis ä, ö i ü jako ae, oe i ue pochodzi stąd, że dawniej nie stosowano kropek, ale nadpisywano małą literę e nad odpowiednią samogłoską.
Równolegle do pisowni z wykorzystaniem liter ä, ü, ö występują słowa zawsze pisane przez ae, ue, oe – dotyczy to przede wszystkim niektórych nazwisk np. Goethe.
Dyftongi
Dyftongi to kombinacje dwóch samogłosek. Dyftongi języka niemieckiego to:
- ei – przeczytamy jako polskie „aj” np. klein, mein, Arbeit
- eu – przeczytamy jako polskie „oj” np. neue, Euro, Freund
- au – przeczytamy jako polskie „au” np. Haus, Auto, Baum
- ui – przeczytamy jako polskie „uj” np. pfui!
Samogłoski: długie e [e:] i długie o [o:] mają czasem wymowę dyftongiczną: [eɪ], [oʊ].
ß czyli scharfes S lub Eszett
Choć wokół litery ß toczy się wiele dyskusji, jej wymowa nie powinna sprawić ci żadnych problemów. Wymawiamy ją w identyczny sposób jak dwuznak ss (doppel S – po polsku podwójne s).
Znak ten powstał z połączenia małych liter „s” i „z”, stąd nazwa „Es- Zett”.
Litera „ß” występuje zawsze na końcu lub w środku wyrazu. Od czasu reformy językowej (w roku 1996) używa się jej wyłącznie po dyftongach i długich samogłoskach np. Straße, Straßburg, groß, weiß.
Ciekawostka: W Szwajcarii i Lichtensteinie, gdzie rozmawia się po niemiecku, nie używa się litery ß, lecz pisowni „ss”. Na przykład Strasse, zamiast Straße.
Alfabet po niemiecku: Jak literować niemieckie słowa, aby uniknąć nieporozumień?
Kiedy chcemy być bardzo dokładni podczas literowania słów, sprawdzoną metodą jest podawanie pierwszej litery słowa zaczynającego się na nią. Na przykład:
- a wie Anna (a jak Anna)
- p wie Paul
- z wie Zeppelin …. i tak dalej 🙂
Dobrze jest również na początku użyć zwrotu: Ich buchstabiere… (Literuję…). Oto przykład:
| – Entschuldigung, wie ist Ihr Name? (Przepraszam, jakie jest Pani nazwisko?) |
| – Kowalczyk. Ich buchstabiere: K -O – W – A – L- C – Z – Y – K. |
Nauka niemieckiego z kursem językowym od Taalhammer
Wymowy poszczególnych wyrazów najlepiej nauczysz się, słuchając wypowiedzi w tym języku. Z czasem sam zaczniesz zauważać powtarzające się schematy. Przez słuchanie uczymy się rozpoznawać dźwięki i segmentować mowę w słowa. W przeciwieństwie do innych kursów językowych Taalhammer oferuje możliwość tworzenia oraz słuchania własnych treści, co pomoże ci właściwie wymawiać wyrazy dostosowane do twojego życia codziennego. Mogą to być na przykład słowa związane z językiem branżowym, których potrzebujesz nauczyć się do pracy. Z badań przeprowadzonych przez nasz zespół wynikło, że tworząc własne treści, uczysz się języka nawet parokrotnie szybciej. Jeśli masz już dość bezskutecznej nauki poprzez gotowe listy słów, których nigdy nie użyjesz i chciałbyś spróbować czegoś nowego, koniecznie wypróbuj naszą metodę!