5 kwietnia, 2024

Hierarchia Chomsky’ego i gramatyka normatywna (1956)

by Mateusz Wiącek

Hierarchia Chomsky’ego została wprowadzona przez Noama Chomsky’ego w jego pracy nad formalną teorią języka, którą przedstawił w 1956 roku jako On Certain Formal Properties of Grammars.

Zaproponował on klasyfikację języków formalnych na różne typy (od typu 0 do typu 3) w oparciu o moc generatywną mechanizmów gramatycznych używanych do ich opisu. Zdefiniował również zestaw „gramatyk”, które „generują” te języki.

  • Języki typu 0: Języki typu 0, znane również jako języki rekurencyjnie przeliczalne, które mogą być generowane przez maszynę Turinga. 
  • Języki typu 1: lub języki kontekstowe, które mogą być generowane przez automaty liniowe. 
  • Języki typu 2: języki bezkontekstowe, które mogą być generowane przez automaty pushdown.

Chomsky twierdził, że wszystkie ludzkie języki są językami typu 0 i postrzegał ten fakt jako dowód na to, że język jest wrodzony, wspierając swoje idee gramatyki uniwersalnej (UG) i urządzenia do akwizycji języka (LAD).

Język rozumiany jest jako zbiór (skończony lub nieskończony) zdań, z których każde ma skończoną długość i zbudowane jest ze skończonego zbioru elementów.

Termin gramatyka jest jednym z najbardziej niezrozumiałych terminów w nauce języków obcych.

W hierarchii Chomsky’ego „gramatyka” odnosi się do zestawu reguł i struktur, które „generują” dany język. Pomyśl o tym jak o linii montażowej, która produkuje symbole, takie jak litery lub słowa. 

„Gramatyka”, do której odnosi się społeczność ucząca się języków, to implementacja gramatyki Chomsky’ego dla konkretnego języka i przypisywanie znaczenia do określonych części struktury, takich jak „czas teraźniejszy ciągły”, który odnosi się do sytuacji dziejących się w tej chwili.

To pojęcie „gramatyki” jest często mylone z „gramatyką normatywną”.

Gramatyka normatywna odnosi się do zbioru zasad i konwencji, które dyktują sposób, w jaki język powinien być używany, szczególnie w kontekstach formalnych lub pisemnych. Dotyczy ona ustanawiania norm i standardów poprawności językowej i użycia. Gramatyka normatywna prowadzi użytkowników języka do tego, co jest uważane za poprawne lub właściwe pod względem słownictwa, składni, pisowni i interpunkcji.

Ale „gramatyka”, której naprawdę chcemy się nauczyć, to uczucie, które rodzimi użytkownicy języka mają, które mówi im, co jest poprawne, a co nie.

Dodaj komentarz