Dni tygodnia po niemiecku – die Wochentage

Pierwszy raz wyjechałam do Niemiec w wakacje zaraz po skończeniu liceum. Chciałam iść na studia filologiczne i postanowiłam, że muszę wnieść mój niemiecki na wyższy poziom. Nigdy nie pomyślałabym, że dni tygodnia po niemiecku sprawią mi tak duży problem.

Przez pierwsze kilka dni wyjazdu czułam się bardzo samotnie, więc wyszłam sama na koncert. Poznałam tam dziewczynę o imieniu Sydney.Świetnie się razem bawiłyśmy, dlatego ucieszyłam się, kiedy powiedziała: “Hej, w ten wtorek idziemy ze znajomymi do kina. Chciałabyś iść z nami?”

Zgodziłam się oczywiście i umówiłyśmy się pod kinem. Czekałam niecierpliwie na wtorek. Niestety, gdy przyszłam do kina czekało tam na mnie duże rozczarowanie. Sydney nie przyszła. Napisałam do niej SMS-a i szybko uświadomiłam sobie mój błąd. Pomyliłam wtorek (Dienstag) z czwartkiem (Donnerstag)! Na szczęście ta pomyłka nie miała żadnych złych konsekwencji, ale co by było, gdybym pomyliła się na przykład podczas umawiania rozmowy o pracę lub kupowania biletu na pociąg? 

Znajomość dni tygodnia jest kluczowym elementem nauki języka i zdecydowanie warto poświęcić trochę czasu, aby dobrze się ich nauczyć. W tym artykule znajdziesz słownictwo dotyczące określeń czasu oraz sprawdzony sposób jak się go nauczyć. Zaczynajmy!

Zacznijmy od początku – dni tygodnia i ich skróty po niemiecku

Jednym z pierwszych sformułowań, które poznaje osoba, ucząca się języka obcego, jest Dzień dobry! – po niemiecku Guten Tag! Tag z tego powitania to dzień (der Tag), dodajmy nowe słowo – tydzień, czyli die Woche. Po połączeniu otrzymamy die Wochentage – dni tygodnia. Ma to sens, prawda? A w dodatku połowę tego określenia już znasz!

W Niemczech, tak jak i w Polsce, tydzień zaczyna się od poniedziałku (to wcale nie jest takie oczywiste!). Poniżej, na dobry początek, wymieńmy dni tygodnia w języku niemieckim wraz z tłumaczeniem:

niemiecki	polski
der Montag	poniedziałek
der Dienstag	wtorek
der Mittwoch	środa
der Donnerstag	czwartek
der Freitag	piątek
der Samstag	sobota
der Sonntag	niedziela

Zauważ, że wszystkie dni, poza środą (Mittwoch), również mają w drugiej części słowa ukryte znajome słowo – der Tag (dzień). W poniedziałku – der Montag ukryty jest księżyc (der Mond), a w niedzieli – der Sonntag, słońce (die Sonne). Jeśli znasz angielski, na pewno zauważasz podobieństwa. W północno-wschodniej części Niemiec można spotkać się z użyciem nazwy der Sonnabend zamiast der Samstag. Oznacza ono dosłownie wieczór (der Abend) przed niedzielą (der Sonntag). Za to wspomniana środa to po prostu środek tygodnia (dokładnie tak, jak w języku polskim) – die Mitte znaczy środek.  

Jeśli będziemy chcieli sprawdzić, w jakie dni otwarta jest ciekawa kawiarnia, albo dowiedzieć się, kiedy można odwiedzić interesującą nas wystawę w muzeum, prawie na pewno na tablicy informacyjnej (ale też np. w kalendarzu na stronie internetowej) spotkamy się ze skrótami:

niemiecki	polski
Mo.	Montag
Di.	Dienstag
Mi.	Mittwoch
Do.	Donnerstag
Fr.	Freitag
Sa.	Samstag
So.	Sonntag

Nazwy dni tygodnia po niemiecku w przykładach – świetny sposób, żeby je szybciej opanować

Dzięki wieloletnim badaniom przeprowadzonym przez zespół Taalhammera udało nam się znaleźć najskuteczniejszą metodę nauki języka. Sekret polega na tym, że trzeba uczyć się całymi zdaniami lub zwrotami. Jest to najbardziej naturalny sposób nauki języka, który powinieneś stosować, jeśli zależy ci na tym, aby zacząć płynnie porozumiewać się w obcym języku.

Sama znajomość słowa Freitag lub innego dnia tygodnia wystarczy ci do przekazania najważniejszej informacji: tego kiedy coś ma się wydarzyć. Jeśli natomiast, chcesz wiedzieć jak poprawnie umówić się na piątek, musisz wiedzieć jak użyć to słowo w zdaniu. Nie jest to wcale trudne!

Wykorzystując słowa, które już znasz, możesz całkiem sporo powiedzieć po niemiecku. Na przykład wystarczy dodać przyimek am (am jest ściągnięciem przyimka an z rodzajnikiem dem) i już możemy umówić się na spotkanie konkretnego dnia – am Montag (w poniedziałek), am Freitag (w piątek), albo bardziej ogólnie am Wochenende (w weekend). A skoro weekend to dosłownie „koniec tygodnia”, to jak nazwiemy pozostałą część tygodnia? Dni od poniedziałku do piątku (Montag bis Freitag)? Równie logicznie i prosto – die Arbeitstage lub die Werktage (czyli dni pracujące, die Arbeit – praca, das Werk – zakład pracy).

Wszystkie dni tygodnia i miesiące, a także pory roku, są w języku niemieckim rodzaju męskiego, będzie je więc poprzedzał rodzajnik der. Są też prawie zawsze pisane wielką literą (der Montag, der Dienstag itd.). Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której mówimy o jakimś zwyczaju, czy czymś powtarzającym się regularnie, wtedy słowo przyjmuje liczbę mnogą i zapisuje się je małą literą na przykład: montags. Oto przykład, który zawsze pokazuję moim uczniom, gdy udzielam korepetycji: Jeśli planujesz spotkanie w piątek, to zależnie od tego, czy jest ono jednorazowe, czy są to regularne kolacje ze znajomymi, ułożymy zdanie nieco inaczej.

polski	polski
W piątki jadam z przyjaciółmi.	Ich esse freitags mit Freunden.
W piątek zjem z przyjaciółmi.	Am Freitag esse ich mit Freunden.
W czwartki mam lekcje niemieckiego.	Ich habe donnerstags Deutschunterricht.
W czwartek idę do kina.	Ich gehe am Donnerstag ins Kino.

A jeśli piątek jest jutro? Zamiast mówić jaki to dzień tygodnia, możemy powiedzieć  po prostu jutro – morgen (wczoraj to gestern, a dzisiaj to heute). Wcześniej wspomniałam słówko Abend (wieczór), możemy więc nasze plany na piątek doprecyzować jeszcze bardziej. 

polski	niemiecki
Jutro zjem z przyjaciółmi.	Morgen esse ich mit Freunden.
Jutro wieczorem zjem z przyjaciółmi.	Morgen Abend esse ich mit Freunden.
Dlaczego zostajesz w piątek wieczór w domu?	Warum bleibt ihr am Freitagabend zu Hause?
Piątek był wczoraj.	Freitag war gestern.
Dzisiaj jest sobota.	Heute ist Samstag.

A może pójdziemy do kina? – pomoże znajomość pór dnia

Warto też zapamiętać słownictwo określające pozostałe pory dnia (pora dnia – die Tageszeit) – w końcu nie zawsze będziesz miał w planie spotkanie się na kolację:

niemiecki	polski
der Morgen	rano
Am Morgen habe ich eine E-Mail geschrieben.	Rano napisałem e-mail.
der Vormittag	przedpołudnie
Am Vormittag muss ich mit meinem Hund spazieren gehen.	Przed południem muszę iść na spacer z moim psem.
der Mittag	południe
Am Mittag bin ich sehr beschäftigt.	W południe jestem zajęta.
der Nachmittag	popołudnie
Am Nachmittag wird es regnen.	Po południu będzie padać.
der Abend	wieczór
Ich lese das Buch am Abend.	Przeczytam tę książkę wieczorem.

Podobnie jak dni tygodnia, prawie wszystkie pory dnia łączą się z przyimkiem am, np. am Mittag albo Am Abend. Wyjątkami są tu die Nacht, które łączy się z przyimkiem in, oraz die Mitternacht łączące się z przyimkiem um. 

niemiecki	polski
die Nacht	noc
In der Nacht habe ich einen seltsamen Traum gehabt.	W nocy miałem dziwny sen.
die Mitternacht	północ
Um Mitternacht habe ich ein Feuerwerk gesehen.	O północy zobaczyłem fajerwerki.

Analogicznie do zasady opisanej przy dniach tygodnia, aby podkreślić, że czynność się powtarza, użyjemy określenia czasu w liczbie mnogiej. Liczbę mnogą tworzymy przez dodanie końcówki –s. Na przykład:

niemiecki	polski
Ich dusche immer morgens.	Zawsze biorę prysznic rano.
Nachmittags gehe ich oft spazieren.	Popołudniami często chodzę na spacery.
Abends lese ich ein Buch.	Wieczorami czytam książkę.
Nachts habe ich Angst vor der Dunkelheit.	W nocy boję się ciemności.

A jak powiemy, że coś wydarzy się jutro rano? Jutro (morgen) i rano (der Morgen) zapisuje się dokładnie tak samo. Najczęściej jednak chcąc powiedzieć, że coś wydarzy się jutro, po prostu używa się sformułowania am Morgen (rano), albo morgen früh, czyli wcześnie rano, jako pierwsza rzecz rano.

Co możemy powiedzieć po niemiecku, wykorzystując znajomość podstawowych słów poznanych w tej lekcji? Całkiem sporo, spójrz na przykładowe zdania w poniższej tabeli:

polski	niemiecki
Tydzień ma 7 dni.	Die Woche hat 7 Tage.
Dzisiaj jest środa.	Heute ist Mittwoch.
Widzimy się jutro rano.	Wir sehen uns morgen früh.
Po południu idziemy do kina.	Am Nachmittag gehen wir ins Kino.
Jutro w końcu jest weekend.	Morgen ist endlich Wochenende.
Weekend jest w sobotę i niedzielę.	Das Wochenende ist am Samstag und Sonntag.
Pracuję w dni robocze od poniedziałku do piątku.	Ich arbeite an den Werktagen, von Montag bis Freitag.

Jak zapamiętać dni tygodnia w języku niemieckim?

Co tu dużo mówić – praktyka czyni mistrza. To nie tylko slogan. Żeby zapamiętać to, czego się uczyliśmy, trzeba z tego korzystać. I to jak najczęściej. Sposobów na naukę jest dużo. Możesz stworzyć własne fiszki albo pouczyć się z aplikacją, taką jak Taalhammer, która oferuje algorytm zoptymalizowany pod naukę dużej ilości słów i zdań. Zyskaj pewność siebie i swobodę w posługiwaniu się słownictwem z naszym kursem języka niemieckiego. Korzystaj ze skutecznych narzędzi nauki, które umożliwią utrwalenie materiału i praktykę w dowolnym czasie. Powodzenia w nauce niemieckiego!