Zasady skutecznej nauki, które zastosujesz w nauce języków obcych i nie tylko. Efektywna nauka może być prosta

Nauka języka jest mozolna i wymagająca, w końcu musisz nauczyć się wielu nowych słów, zrozumieć, jak łączyć te wyrazy w zdania, itd. Oznacza to, że czeka cię dość długi proces, który wymaga dużej motywacji i samozaparcia. Nauka języka obcego może być naprawdę frustrująca, jeżeli nie przynosi oczekiwanych wyników. Ludzie często poddają się dość szybko, bo nie widzą efektów. Nie dzieje się tak jednak, ponieważ ludzie nie mają talentu do języka. Dzieje się tak dlatego, że nie wiedzą, jak uczyć się skutecznie. Dobra wiadomość jest taka, że istnieją zasady skutecznej nauki.

W Taalhamerze jesteśmy poliglotami i uwielbiamy dzielić się ogromnym doświadczeniem w nauce języków. Na podstawie badań i wieloletnich doświadczeń, jako specjaliści wybraliśmy dla ciebie te najskuteczniejsze.

W tym artykule zebrałam dla ciebie zasady efektywnej nauki, które pomogą ci nauczyć się języka i zapamiętać go na zawsze, a nie tylko na sprawdzian czy kartkówkę. 

Regularność, motywacja, dyscyplina 

Spełnienie marzeń jest po drugiej stronie Nie chce mi się.

Znalezienie motywacji do nauki języka może ci pomóc zacząć naukę. Zastanów się, dlaczego tak naprawdę chcesz nauczyć się języka obcego. Być może marzysz o wyjeździe na wymianę studencką, albo chcesz dostać pracę w zagranicznej firmie, a może zakochałeś się w kimś z innego kraju i chcesz sprawić tej osobie przyjemność – każda motywacja jest dobra, o ile pochodzi od ciebie (z ang. intrinsic motivation). Pewnie już o tym słyszałeś. 

Nauka jednak wymaga czasu, a jak pokazują badania, motywacja często jest ulotna. Przyswajanie wiedzy wymaga czasu, skupienia, a często i poświęcenia. To, co cię motywowało na początku, może bardzo szybko zniknąć. Właśnie dlatego kluczowe jest, aby nie polegać wyłącznie na niej. Kluczem jest dyscyplina. Postaraj się zbudować dyscyplinę dzięki regularności i nawet jeżeli czujesz, że ci się nie chce (że nie masz motywacji), siądź do nauki. Tylko w taki sposób zobaczysz postępy, które z kolei staną się twoją nową motywacją do nauki. Cytując Mike’a Tysona “Jeżeli chcesz osiągnąć sukces, musisz robić to, czego nie lubisz tak, jakbyś to kochał„. Kiedy odnajdziesz w nauce języków pasję, o wiele łatwiej będzie ci działać. 

Sebastian Chudziak pisze o tym tak:

Motywacja sprowadza się do nastawiania się do robienia rzeczy, a dyscyplina to po prostu ich robienie, bez brania pod uwagę nastawienia. Dobre samopoczucie przyjdzie po wykonaniu zadań.

Odwlekanie nauki powoduje nawarstwianie się materiału, który musisz opanować. Jeżeli nie jesteś na bieżąco, może być ci coraz trudniej wziąć się do pracy. Co więcej, jeżeli nie uczysz się języka regularnie, ryzykujesz, że zapomnisz wszystko to, co już przerabiałeś. 

Dzięki regularności zbudujesz sobie nawyk i przyzwyczaisz twój mózg do nowej rutyny. Pamiętaj jednak, że wbrew obietnicom wielu aplikacji językowych, 5-10 minut nauki dziennie to iluzja postępu. O ile na początku jest to świetny sposób na wyrobienie sobie nawyku uczenia, o tyle, aby osiągnąć wymierne rezultaty musisz poświęcić około godziny dziennie na naukę. 

Według wielu badań, aby osiągnąć płynność w języku angielskim, potrzebujesz około 700 godzin nauki. Oznacza to, że potrzebujesz godziny dziennie aby osiągnąć płynność w ciągu dwóch lat, lub dwóch godzin dziennie, aby osiągnąć płynność w rok. 

Efekty więc nie pojawią się od razu. Uzbrój się w cierpliwość. Jeżeli kiedykolwiek uczyłeś się gry na instrumencie, czy zdobywałeś inną umiejętność, na pewno wiesz, że efekty przychodzą z czasem, ale tylko wtedy, gdy sumiennie na nie pracujesz. 

Mnemotechnika i efektywne uczenie się

Skuteczne metody uczenia nie oznaczają, że możesz nauczyć się nowego materiału zdecydowanie szybciej, ale przede wszystkim, że wiedza, którą zdobywasz nie uleci z głowy po pięciu minutach. 

Mnemotechniki to techniki umysłowe, które pomagają nam organizować, zatrzymywać i zapamiętywać więcej. W odniesieniu do nauki języków obcych, mnemotechniki mogą pomóc w szybszym opanowaniu pożądanego języka obcego. Zwiększają one efektywność uczenia się, a także pozwalają na przechowywanie informacji w pamięci długotrwałej i ich szybkie przywoływanie w razie potrzeby. 

Jedną z takich technik mnemotechnicznych jest tzw. pałac pamięci. Technika ta wymaga stworzenia wyimaginowanej konstrukcji opartej na rzeczywistej lokalizacji. Na przykład, pomyśl o swoim mieszkaniu i zrób mentalną listę słów i zdań które chcesz zapamiętać. Może to być lista zakupów, plakaty na ścianie lub garderoba. Następnie połącz te obszary ze słowami, które chcesz zapamiętać. Na przykład, jeśli uczysz się francuskiego, możesz wyobrazić sobie plakat stacji kolejowej nad stolikiem nocnym zatytułowany “La gare” (po francusku “stacja kolejowa”).

Francuskie słowo „gare” brzmi jak słowo „gar”, po polsku „bardzo duży garnek”. Wizualizując kogoś stojącego na stacji kolejowej i gotującego z bardzo dużym garnkiem, łączysz te słowa i zwiększasz prawdopodobieństwo ich zapamiętania.

Istnieje wiele takich technik – możesz dowiedzieć się o nich więcej, zapoznając się z tym artykułem. 

Stwórz swój materiał

Jedną z tajemnic poliglotów jest to, że podczas nauki używają oni aktywnego sposobu uczenia się. Oznacza to, że nie zawsze polegają na istniejących już materiałach, ale także tworzą swoje własne. (przeczytasz o tym więcej w tym artykule).

Być może byłeś na wakacjach za granicą i choć znasz już trochę angielski, nie wiedziałeś jak sklecić słowa tak, aby się wyrazić? Przygotuj się specjalnie na tzw. „mini-rozmowy”, których możesz się spodziewać w konkretnych sytuacjach. Ty najlepiej wiesz o czym rozmawiasz w swoim życiu, więc nie polegaj tylko na podręcznikach czy aplikacjach. Twórz i zapamiętuj słowa i wyrażenia, które najprawdopodobniej będą przydatne w danej sytuacji. Czy kupujesz kwiaty swojej dziewczynie? Dowiedz się wszystkiego na temat słownictwa związanego z kupowianiem kwiatów, poznaj słowa takie jak “róża” albo “bukiet kwiatów”. Idziesz na imprezę? Ćwicz wyrażenia, które pozwolą ci zostać duszą towarzystwa, takie jak “wypić drinka” albo “postawić kolejkę”. Jedziesz w góry na narty? Naucz się jak powiedzieć: “zjechać ze stoku” albo “wypożyczyć sprzęt”.

Twój mózg zapamiętuje najlepiej to, co uważa za istotne dla twojego przetrwania. Odbywając częste „mini-rozmowy” w języku obcym, sprawiasz, że twój mózg wie, jak ważne są dane informacje i słownictwo! Twoje rozmowy będą bardziej naturalne, zrobią wrażenie na rozmówcach, a także zmotywują cię do dalszej nauki. 

Skuteczne powtarzanie 

Zapamiętywanie informacji może wydawać się łatwe. W końcu wkułeś słówka i napisałeś sprawdzian na piątkę. Jednak czy rzeczywiście takie dane są na stałe zapisane w naszej pamięci? Niekoniecznie. Jeżeli nie utrwalisz języka odpowiednio, nie zapisze się on w pamięci długotrwałej, będzie więc ulotny. Kluczowe jest więc powtarzanie danych. 

Z pewnością nie zdziwiła cię ta informacja – powtórki są używane dość często, nawet w szkołach. Zdradzę ci jednak sekret – to, jak powtarzasz, ma ogromne znaczenie na to, jak twój mózg będzie utrwalać informacje. Proces uczenia się powinien być podzielony na interwały o określonym czasie. Zamiast powtarzać materiał w przypadkowy sposób, skorzystaj ze sprawdzonej metody spaced repetition, czyli powtarzania materiału rozdzielonego w czasie. 

Chcesz uczyć się języka za pomocą metody spaced repetition, ale nie wiesz dokładnie, jak to zrobić? Skorzystaj z aplikacji Taalhammer, w której algorytm dzieli twój materiał tak, abyś powtarzał go w odpowiednich odstępach czasu – przyswoisz go więc szybko i skutecznie. 

Dużo słuchaj

Jeżeli masz problem ze zrozumieniem języka obcego, nie wiesz, gdzie kończą i gdzie zaczynają się słowa czy zdania, albo rozumiesz tylko częściowo – koniecznie musisz ćwiczyć słuchanie. Jak to zrobić? Odpowiedź jest prosta: słuchaj jak najwięcej!

Słuchaj: (1) bajki dla dzieci: zawierają łatwy język; (2) aktualności: obejmują znane fakty, a mówcy mają świetną dykcję; (3) piosenki: są relaksujące, a intonacja jest bardzo wyraźna; (4) słowa i zdania, których się nauczyłeś, aby lepiej je zapamiętać.

Wcześniejsza znajomość historii lub tematu może pomóc w lepszym jej zrozumieniu, nawet jeśli jest nam przedstawiana w obcym języku. Słuchanie poprawia umiejętność rozpoznawania dźwięków i słów, uczy, jak słowa działają w kontekście, ale także, co zaskakujące, poprawia wymowę!

Zacznij mówić tak szybko, jak to możliwe i ćwicz konwersacje z innymi

Wiele osób boi się lub wstydzi mówić w języku obcym, a nawet odpowiadać na zadane pytania. To całkiem normalne. Pamiętaj jednak, że aby w pełni poznać język i mieć z niego pożytek, musisz zacząć mówić. Najlepiej będzie, jeśli zaczniesz to robić od samego początku. Twoje zdania nie muszą być od razu perfekcyjnie zbudowane czy gramatycznie poprawne. 

Postaraj się celowo stawiać się w sytuacji której musisz rozmawiać z języku obcym. Wiele osób czuje się komfortowo, mówiąc do siebie w języku obcym, ale kiedy przychodzi do rozmowy z native speakerem, sprawa się nieco komplikuje. Angażuj się w więcej rozmów (łatwiej powiedzieć niż zrobić) i zaakceptuj swoje zakłopotanie – każdy przechodzi przez fazę jąkania i zażenowania. Stajesz się lepszy w tym, co robisz, więc aby stać się lepszym w mówieniu… No cóż, musisz mówić! 

Rozmawiając z innymi, nie tylko zdobywasz umiejętności związane z mówieniem, ale też ze słuchaniem, rozumieniem, itd. Tylko w ten sposób nauczysz się, jak mówić w języku obcym.

Przełamując wstyd, pozwalasz sobie rozwijać swoje umiejętności z zakresu mówienia, wzbogacasz słownictwo, a także uczysz się, co jeszcze możesz ulepszyć. Więcej wskazówek na temat przełamywania wstydu w mówieniu znajdziesz w artykule “Lęk Podczas Mówienia w Języku Angielskim i Jak Go Pokonać”.

Używaj pełnych zdań, zamiast skupiać się na samej gramatyce

Ze wszystkich moich zajęć z języków w szkole i na uniwersytecie najlepiej pamiętam wkuwanie regułek gramatycznych i nazw czasów. Z pewnością wiesz z doświadczenia, że nie prowadzi to do skutecznego uczenia. Dopiero, kiedy zaczęłam używać metody uczenia się zdaniami, zauważyłam ogromne postępy, których nie mogłam osiągnąć przez lata. 

Taka metoda polega na tym, że zamiast uczyć się wyłącznie pojedynczych słówek, ćwiczysz od razu na pełnych zdaniach. Dzięki temu jesteś w stanie nie tylko wzbogacić swoje słownictwo, ale także nauczyć się gramatyki i to często podświadomie. Twój mózg automatycznie analizuje zdania i ich strukturę, a później będzie mógł przywołać najważniejsze informacje, które zapisał na temat gramatyki i automatycznie zastosować je w zdaniach. Oznacza to, że nawet nie znając reguły czasu past perfect czy past simple, będziesz w stanie je rozpoznać i ich użyć. 

Więcej informacji na temat nauki całymi zdaniami znajdziesz w artykule “Najlepszym sposobem nauki języka obcego jest nauka za pomocą zdań”. 

Dodatkowe rady 

Stwórz środowisko do nauki 

Kiedy byłam na pierwszym roku studiów, mieszkałam z trzema współlokatorami. W pokoju nie miałam też biurka, na którym mogłabym rozłożyć materiały do nauki. Zdecydowanie nie były to warunki sprzyjające efektywnej nauce. Właśnie dlatego często chodziłam do biblioteki, gdzie mogłam uczyć się w spokoju. 

Jeżeli chcesz uczyć się efektywnie, postaraj się stworzyć lub znaleźć odpowiednie warunki, w których będziesz mógł na maksa się skupić. Pamiętaj też, że telefon to rozpraszacz – najlepiej wycisz go, albo i wyłącz tak, aby w czasie nauki nikt ci nie przeszkadzał. Zauważysz szybko, że 30 minut w pełnym skupieniu może przynieść lepsze efekty niż cztery godziny podczas których ciągle sprawdzasz powiadomienia z telefonu, albo prokrastynujesz w inny sposób. 

Pamiętaj o przerwach i koncentracji

Ludzka koncentracja ma swoje limity. Ważne jest, aby dać sobie odpocząć. Nie zapomnij więc o tym, by od czasu do czasu zrobić sobie wolny dzień, nawet jeżeli właśnie uczysz się do egzaminu językowego. Pamiętaj też o regularnych przerwach podczas nauki. Ja bardzo często je bagatelizowałam, a potem byłam przemęczona i z czasem nie mogłam się skupić, a także mój mózg nie przetwarzał informacji w efektywny sposób. 

Jeżeli też masz problem z robieniem przerw, albo nie wiesz, jak się skupić, polecam ci metodę Pomodoro. Polega ona na tym, że uczysz się w interwałach czasowych przeplatanych przerwami. Najpopularniejsza metoda to 25/5, czyli 25 minut nauki, 5 minut przerwy, ale możesz wybrać inne proporcje, na przykład 50/10, czyli 50 minut nauki i 10 minut przerwy. Pamiętaj jednak, by raczej nie przekraczać więcej niż godziny nauki bez przerwy. Badania pokazują, że po tym czasie nasza uwaga nie jest już tak dobra, a dłuższa nauka może okazać się stratą czasu, ponieważ informacje nie są zapisywane w pamięci długotrwałej. 

Zadbaj o sen, zdrowy styl życia i regularną aktywność fizyczną

Im bardziej jesteś wypoczęty, tym lepiej działa twój mózg. Nie przemęczaj się więc. Dbaj o przerwy, ale takie, które są regeneracyjne. Obejrzenie serialu, aby się zrelaksować, to dobry pomysł, ale 5-godzinny binge watching już niekoniecznie. Skup się na regularnym uprawianiu sportu. Nie musi to być bieganie maratonów, wystarczy półgodzinny spacer czy dwadzieścia minut jogi. W ten sposób odświeżysz swoje ciało i zregenerujesz umysł. 

Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich lat jednoznacznie wskazują, że aktywność fizyczna podczas procesu uczenia się ma korzystny wpływ na zdolność zapamiętywania i retencję informacji. Uprawianie sportu powoduje istotne zmiany w biologii mózgu, które sprawiają, że staje się on bardziej podatny na proces uczenia się, min. przez zwiększenie przepływu tlenu i liczby neuroprzekaźników. 

Z wielu badań wynika też, że odpowiednia ilość i jakość snu, znacząco wpływa na nasze samopoczucie, a także zdolność uczenia się. Nie zawalaj więc nocek tylko po to, żeby nauczyć się dwóch słówek, które i tak zaraz zapomnisz. Czy miałeś wrażenie, że lepiej pamiętasz rzeczy, których się uczyłeś po drzemce lub jeszcze lepiej, po dobrze przespanej nocy? Nie jesteś sam. To działa, ponieważ biologicznie nasza pamięć wymaga konsolidacji, a konsolidacja zachodzi, gdy śpimy.

Oczywiście nie twierdzę, że podczas snu można uczyć się nowych rzeczy. Właściwie należy odradzać próby uczenia się podczas snu. Jednak musisz dobrze spać, aby mieć pewność, że rzeczy, których uczysz się w ciągu dnia, zostaną optymalnie zapamiętane.

W nocy, będąc najpierw w fazie NREM, zapisujesz dane na swoim “dysku twardym”. Tutaj słowa i zdania są przenoszone z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej. Podczas fazy REM, która następuje w nocy po NREM, dokonujesz defragmentacji dysku, czyli porządkujesz dane, sortujesz je, budujesz nowe połączenia itp. Tutaj twój mózg odkrywa pozornie niezwiązane ze sobą struktury, dzięki czemu możesz budować poprawne gramatycznie zdania bez świadomej wiedzy o ich zasadach.

Postaraj się też dobrze odżywiać – w ten sposób zapewnisz swojej pamięci wszystko, czego potrzebuje, aby sprawnie działać. 

Skorzystaj z najlepszych metod nauki, wybierając Taalhammera 

Jak widzisz, istnieje wiele metod i czynników, które mogą zwiększyć skuteczność twojej nauki. Nie musisz jednak tracić czasu i zastanawiać się, jak połączyć je tak, aby przyniosły najbardziej optymalne wyniki – Taalhammer zrobił to za ciebie. Nasza aplikacja to doskonały sposób na naukę języka obcego. Opracowana na podstawie wieloletnich badań i doświadczeń poliglotów, stanowi doskonałe źródło nauki. Metody ułatwiające zapamiętywanie i przywoływanie informacji sprawią, że zaczniesz mówić w języku obcym w krótkim czasie.