Mnemoniki to rodzaj technik mentalnych, które wspomagają organizację, zapamiętywanie i ułatwiają przyswajanie większej ilości informacji. W kontekście nauki języków obcych, mnemoniki mogą przyspieszyć proces opanowywania pożądanego języka, umożliwiając efektywniejsze zapamiętywanie słów i struktur językowych.
Należą do nich przede wszystkim techniki wizualizacji. Techniki mnemotechniczne są uznawane za tak efektywne, że Anthony Metivier, ekspert o światowej renomie w dziedzinie zapamiętywania, gorąco popiera ich wykorzystanie.
W skutecznej nauce chodzi o to, by informacje były zapamiętane trwale i w taki sposób, żeby można było je w efektywny sposób przywołać gdy będą potrzebne. Aby było to możliwe, zaktywizowane muszą być obie półkule mózgu. Ogólna zasada to taka, że prawa strona odpowiada za kreatywność i wyobraźnie, a lewa za logiczne myślenie i rozumienie słów. Sposoby zapamiętywania opierające się na mnemotechnice działają tak, że aktywizuje się jednocześnie obie półkule, dzięki czemu jesteś w stanie przetwarzać i zapamiętywać dane w bardziej efektywny i trwały sposób.
Pałac Pamięci – początki mnemotechniki
Temat pamięci fascynował ludzi od zarania dziejów. Za „odkrywcę” mnemotechnik uważa się starożytnego poetę Symonidesa z Keos. Historia jest jednak dość tragiczna – podczas przyjęcia zawalił się dach domu. Wiele osób tragiczne zginęło, a ich zmasakrowane ciała były trudne do rozpoznania. W ich identyfikacji pomógł jednak Symonides, który pamiętał, gdzie siedziały poszczególne osoby.
Właśnie od tego wydarzenia wywodzi się nazwa pałacu pamięci (metoda loci, rzymski pokój). Chodzi o to, by informacje, które chcesz zapamiętać, ulokować w znanej sobie przestrzeni (kontekście), w określonych miejscach, które są ci dobrze znane.
Ta technika wymaga stworzenia rzeczywistej lub wyimaginowanej struktury typu pokój czy budynek. Na przykład, jeśli jesteś w stanie wyobrazić sobie swoją sypialnię, możesz utworzyć swego rodzaju pałac pamięci. Po ustaleniu miejsca, gdzie chcesz zbudować swój mentalny pałac, ustalasz i zapamiętujesz kolejność miejsc w danym pomieszczeniu. Dzięki ustaleniu kolejnościm na przykład idąc według wskazówek zegara: 1. komoda, 2 łóżko ,3 dywan, 4 szefa itp. będziesz mógł tej kolejności użyć wszędzie tam gdzie potrzebna Ci będzie sekwencja. Teraz na każdym z tych miejsc umieszczasz zmyślone scenki, które reprezentują to co chcesz zapamiętać. Co ciekawe wystarczy, że scenki te, zaledwie w luźny sposób kojarzą Ci się z zapamiętywaną informację.
Przykładowo mamy kilka zdań do zapamiętania i jednym z nich jest hiszpańskie pytanie: Como se llama? (Jak się Pan nazywa). Umieszczamy więc na komodzie jakiegoś obcego Pana w kolorowym sombrero który trzyma w ręku wielki pęk komosy (Como se) który skubie lama (llama), która przy okazji oburzona go dopytuje: Jak się Pan nazywa? Przyznasz, że dość surrealistyczny widok w Twojej sypialni. I o to właśnie chodzi. Okazuję się, że dość łatwo jest nam zapamiętywać tego typu historyjki. Co ważne, te skojarzenia nie zawsze muszą brzmieć dokładnie jak zdanie w języku docelowym. W przypadku zdania z lamą uzyskaliśmy brzmienie bardzo podobne do hiszpańskiego, często jednak wystarczy pojedyńczy dźwięk albo słowo aby stworzyć skuteczne skojarzenie.
Innym przykładem może być francuskie słowa „la gare”. Możemy połączyć je z językiem polskim. Francuskie słowo „gare” brzmi jak polskie „gar”, czyli „bardzo duży garnek”. Tworząc obraz osoby stojącej na stacji kolejowej i gotującej w dużym garnku, łączymy te słowa w sposób, który zwiększa prawdopodobieństwo ich skutecznego zapamiętania.
Spaced Repetition – czyli powtarzanie w odstępach
Jeżeli nie będziesz powtarzał informacji, prawdopodobnie nie zostaną zapisane w pamięci długotrwałej. Regularne powtarzanie informacji, aby wzmocnić ich zapis w pamięci, to kluczowy element nauki każdego przedmiotu, w szczególności języka obcego. Powtórzenia są kluczem do długotrwałego zapamiętywania. Jeżeli będziesz powtarzał dane słówka, czy całe zdania w odpowiednich odstępach, trafią one do twojej pamięci długotrwałej, a ty będziesz w stanie przywołać je w każdym momencie.
Niestety, nie każdy rodzaj powtórki jest tak samo efektywny. Podczas nauki języka obcego najważniejsze jest to, aby powtarzanie było odpowiednio trudne i odbywało się w konkretnych odstępach czasowych,. Taka metoda nazywana jest powtarzaniem w odstępach (Spaced Repetition). Upraszczając, materiał, który sprawia ci najwięcej trudności, powinien być powtarzany znacznie częściej niż ten, z którym masz mniej problemów. Im bardziej znasz materiał, tym rzadziej będzie się on pojawiał na powtórkach, aż w końcu zostanie skutecznie zapisany w twojej pamięci długotrwałej.
Dowiedz się więcej na ten temat, czytając nasz artykuł o Spaced Repetition – metodzie wykorzystanej przez aplikację Taalhammer.
Storytelling
Tworzenie opowieści, które zawierają informacje, które chcesz zapamiętać. Im bardziej historia jest interesująca lub zabawna, tym łatwiej ją zapamiętasz. Korzystanie z opowieści, historii, czy bajek może być świetnym sposobem na naukę języka obcego. Olly Richards, nauczyciel i uczeń języków obcych, stworzył nawet metodę nazywają StoryLearning, która pozwala na uczenie się języka z historii. Rzeczywiście jest to skuteczna metoda, ale należy połączyć ją z innymi, aby czerpać z niej jak najwięcej.
Co więcej, warto wiedzieć, że najlepiej uczyć się z historii, które są ci już znane. Istnieją badania, które wskazują na to, że jesteś w stanie zrozumieć o wiele więcej z historii, które już znasz w ojczystym języku, nawet jeżeli opowiadane są w języku obcym. Badania wskazały, że kiedy osoby początkujące w danym języku czytały książki, które uprzednio znały, takie jak “Mały Książe”, “Śpiąca Królewna”, “Kopciuszek”, itd., były w stanie zrozumieć do 20% słownictwa. Podobny efekt przyniosły badania, w których osoby początkujące słuchały aktualnych wiadomości w języku obcym.
Dowiedz się, jak wykorzystać opowiadanie historii w nauce języków obcych, czytając ten artykuł.
Rymowanki i piosenki
Przekształcanie informacji w rymowanki lub piosenki, sprawia, że są łatwiejsze do zapamiętania. Z pewnością pamiętasz piosenkę „Old McDonald”, albo inne wierszyki z lekcji angielskiego? Jeżeli nie, to zawsze możesz je stworzyć lub sięgnąć po te dostępne w różnych źródłach i je powtarzać. Choć brzmią one niedorzecznie, łatwo dzięki nim zapamiętać informacje. Dzieje się tak, ponieważ uczysz się na pamięć całych tekstów, które mają sens. Jest to metoda o wiele bardziej skuteczna, niż przywoływanie pojedynczych słówek. Co więcej, możesz ją znać już ze szkoły – ja do tej pory potrafię wyrecytować inwokację z “Pana Tadeusza”, zresztą tak, jak większość uczniów.
Dowiedz się więcej na temat wykorzystywania piosenek w nauce angielskiego. W powyższym artykule pokazujemy na przykładzie pięknej ballady holenderskiej, jak efektywnie wykorzystać ulubione piosenki do nauki języka.